Kwa mujibu wa Shirika la Habari la Kimataifa la Ahlul-Bayt (a.s) -ABNA- Kabila la Waalawi ni moja ya makundi mashuhuri zaidi ya kijamii na kisiasa katika muundo wa kijamii wa Syria. Kabila hili lina historia tata na yenye misukosuko mingi. Kwa karne nyingi, Waalawi walikumbwa na hali ya kutengwa na kubaguliwa, na kwa ajili ya kunusuru maisha yao, walikimbilia kuishi katika maeneo ya milimani.
Baadaye, baadhi ya watu wa tabaka la juu kutoka kwa Waalawi walipata madaraka ndani ya mfumo wa utawala wa Syria, na hivyo kundi hili likatoka pembezoni na kuingia katikati ya madaraka.
Hata hivyo, baada ya kuanguka kwa serikali ya Bashar al-Assad mnamo tarehe 8 Desemba 2024, Waalawi walikumbwa na mfululizo wa changamoto za kiusalama, kiuchumi, na kisiasa.
Mtazamo wa jumla kuhusu Waalawi wa Syria
Asili ya kabila la Waalawi, ambalo hapo awali lilijulikana kama “Nusayriyah”, inarudi hadi karne ya 3 Hijria (karne ya 9 Miladi). Dhehebu hili liliundwa kwa mujibu wa mafundisho ya Muhammad bin Nusayr, na imani zake zina mchanganyiko wa mafundisho ya batini (tafsiri ya ndani ya dini) na tasawwuf (sufi).
Imamu Ali bin Abi Talib (a.s) anachukua nafasi ya kipekee katika itikadi ya Waalawi na huchukuliwa kama kiongozi wa kiroho na kimafundisho.
Katika kipindi cha ukoloni wa Kifaransa juu ya Syria na Lebanon katika miaka ya 1920, baadhi ya wazee wa Nusayriyah walijitahidi kubadilisha jina lao kwa sababu jina “Nusayriyah” lilikuwa na maana hasi na lilitumika kuwabagua.
Badala yake, walichagua jina “Alawi”, linalorejelea Imamu Ali (a.s).
Kubadilika huku kulitokea wakati huo huo na kuundwa kwa “Dola ya Milima ya Waalawi (Dawlat Jabal al-Alawiyin)”, na jina jipya likaanza kutumika sana katika enzi za kisasa.
Waalawi wengi wanaishi katika maeneo ya pwani ya Syria, hasa katika miji ya Latakia na Tartus. Pia wana makazi katika mikoa ya Homs, Hama, na Damascus.
Kiasi cha asilimia 12 ya wakazi wa Syria wanakadiriwa kuwa Waalawi, na pia kuna jamii zao nchini Lebanon na Uturuki.
Changamoto zilizowasukuma Waalawi kuchukua hatua
Baada ya kuporomoka kwa serikali ya Bashar al-Assad, Waalawi walikumbwa na wimbi la tuhuma na mashinikizo, kwani wengi waliwahusisha moja kwa moja na sera na matendo ya utawala uliopita.
Mnamo mwaka 2025, machafuko ya kidini na kimadhehebu yaliongezeka nchini Syria.
Shirika la Uangalizi wa Haki za Binadamu la Syria (SOHR) liliripoti kuwa takribani mauaji ya halaiki 50 dhidi ya Waalawi yalitokea katika maeneo ya pwani na mkoa wa Hama, na yalisababisha vifo vya takriban Waalawi raia 1,400.
Idadi hii si ya mwisho, kwani miili mingi ya wahanga iliteketezwa au kufichwa na makundi yenye silaha yanayohusishwa na utawala wa Julani, hali iliyozidisha ukatili na uhalifu dhidi ya jamii ya Waalawi.
Waalawi wa Syria sasa wanakumbwa na vitisho vya kiusalama, hofu ya kisasi za kidini, mdororo wa kiuchumi, na kuondolewa katika miundo ya serikali na kijeshi. Pia kuna hatari ya kuhamishwa kwa nguvu kutoka maeneo ya ndani ya Syria kwenda mikoa ya pwani na mabadiliko katika mtindo wa maisha yao ya kidini na kijamii.
Ingawa serikali ya Julani nchini Syria imeahidi kuwa Waalawi watakuwa sehemu ya mustakabali wa nchi na hawatalengwa kwa makusudi kwa ajili ya kisasi, mabishano ya kidini na ukosefu wa kuaminiana kati ya Waalawi na serikali ya Julani bado vinaendelea.
Baraza la Waalawi nchini Syria
Kama jibu kwa vitisho hivi, Waalawi wa Syria wameanzisha taasisi na baraza ili kuthibitisha uwakilishi wao wa kisiasa na kijamii katika Syria mpya.
Katika kipindi cha utawala wa Bashar al-Assad, miundo kama hii haikuwepo kwani utegemezi wa moja kwa moja kwa rais uliwazuia kuwepo kwa taasisi huru.
Baraza Kuu la Kiislamu la Waalawi
Baraza hili lilianzishwa mwanzoni mwa mwaka 2025 ndani na nje ya Syria. Tangazo la kuanzishwa kwake lilitolewa kupitia video kwenye mitandao ya kijamii na kundi linaloitwa “Al-Multaqa Al-Islami Al-Alawi” (Mkutano wa Kiislamu wa Waalawi).
Baraza hili linaelezwa kama mpango mpya wa kujilinda wa Waalawi wa Syria dhidi ya ukiukaji wa haki zao kutoka kwa serikali ya Julani. Lengo kuu ni kusimamia masuala ya kabila la Waalawi katika kipindi cha mpito. Kulingana na tamko la kuanzishwa, baraza litakuwa na shughuli hadi kuundwa kwa serikali mpya ya Syria.
Jina “Baraza Kuu la Kiislamu la Waalawi” limechaguliwa kwa makusudi ili kupata hadhi ya kidini na kisiasa kama ilivyo kwa madhehebu mengine.
Baraza lina sehemu kuu mbili:
-
Baraza la kidini linaloongozwa na Sheikh Ghazal Ghazal, lenye wanachama 130 kutoka mikoa mbalimbali ya Syria:
-
30 kutoka Tartus
-
30 kutoka Latakia
-
30 kutoka Homs
-
30 kutoka Hama
-
10 kutoka Damascus na maeneo yake ya karibu.
-
-
Baraza la utendaji, lenye ofisi za siasa na mahusiano ya umma, vyombo vya habari, uchumi na misaada, sheria, uratibu, na uhifadhi wa kumbukumbu za kihistoria.
Sheikh Ghazal amekuwa na nafasi muhimu katika kuanzisha baraza hili ndani na nje ya nchi, na amehudhuria mikutano ikiwemo ile inayopatiwa usaidizi na Mamlaka ya Kujitawala ya Kaskazini na Mashariki ya Syria. Pia ameomba mashirika ya haki za binadamu kuzingatia hali ya Waalawi wa Syria baada ya kuanguka kwa serikali ya Bashar al-Assad.
Baraza la Kisiasa la Kati na Magharibi mwa Syria
Mnamo tarehe 27 Agosti 2025, baraza hili lilitangaza kuwepo kwake kupitia tamko la video kwenye mitandao ya kijamii. Eneo lake la kijiografia linajumuisha mikoa ya Latakia, Tartus, Homs, na sehemu za mji wa Hama ikiwemo Sahl al-Ghab.
Katika tamko lililosomwa na Kenan Waqaf, mwanahabari na mmoja wa waanzilishi wa baraza hili, alisisitiza kuwa federalismi ni mbadala wa mamlaka ya serikali yenye sheria na baraza hili linadai ugawaji wa mamlaka kwa mujibu wa mfumo wa federali.
Baraza limehimiza utekelezaji wa azimio nambari 2254 la Baraza la Usalama la Umoja wa Mataifa kuhusu kuundwa kwa tume ya mpito na kuondolewa kwa makundi ya kigaidi kutoka katika muundo wa serikali ya Syria. Pia wanataka kuachiliwa huru kwa watu waliokamatwa, kufutwa kwa uraia wa magaidi, na kuundwa kwa mfumo wa kijeshi wa kitaifa na wa sekta la serikali kwa Syria.
Mafanikio ya baraza hili yataegemea uwezo wake wa kupata msaada kutoka kwa wananchi, kushirikiana na maslahi ya kikanda na kimataifa, na kutekeleza mipango yake kwa vitendo.
Mwelekeo wa Kusambaratisha Mamlaka
Baraza la Kisiasa la Kati na Magharibi mwa Syria ni sehemu ya mchakato mpana zaidi unaoelekea kwenye kusambaratisha mamlaka nchini. Wakati huu, taasisi nyingine za kijeshi na kisiasa zilianzishwa pia, kama vile Baraza la Kijeshi huko Suwayda ambalo lilitangaza kujiunga na Gwardia ya Kitaifa.
Majaribio haya yanaonyesha hamu ya wananchi ya kujitawala wenyewe na kukataa udhibiti wa serikali kuu ya Damascus; udhibiti ambao miezi ya hivi karibuni umekuwa ukihusishwa na ghasia, ukosefu wa utulivu, na utengwa wa makundi madogo madogo ya watu.
Mzozo wa Maoni Kuhusu Kusambaratisha Mamlaka
Kusambaratisha mamlaka nchini Syria kunaleta mitazamo mibaya na mizuri:
-
Kwa upande mmoja, kuna mtazamo unaouona hii kama njia ya kuokoa umoja wa taifa na kuondoa udhibiti mkali wa serikali kuu.
-
Kwa upande mwingine, kuna wale wanaoiona kama mwanzo wa mgawanyiko na kuvunjika kwa taifa la Syria.
Your Comment